Nadat vorige week alle stammen hout van buurman Erling waren gekloofd kon de klover terug naar zijn rechtmatige eigenaar. Na een telefoontje kon Heiko er meteen terecht. De klover bracht hij met de aanhanger terug naar Erling zijn grote schuur. Toen de machine eenmaal weer bij hem op zijn vertrouwde plaats stond, stelde Erling voor om een kopje koffie te nemen. Een “elfuurtje” zoals hij dat noemt. Joke was natuurlijk ook van harte welkom! Daarop seinde Heiko mij in en haalde hij me even later op, om zo samen met Erling en Britt een kleine fika te nuttigen. In hun vakantiewoning. Dat was een aangename afleiding. Even met vrienden bijpraten. Het was een gemoedelijk “elfuurtje”!
Hoe kon ik dat nu vergeten? Onze Noud is de twaalfde september al vier jaartjes geworden! Ta da! Wat al een ventje! Natuurlijk kreeg hij een paar cadeautjes, waaronder ook eentje van ons! Die had mama Daniëlle gekocht en wij maakten het geld over. Hoe fijn geregeld! Het hier uitzoeken van een presentje en dan ook nog versturen? Nee, dat is niet meer van deze tijd. En Noud? Die heeft er niets vreemds aan vernomen en is meteen druk met zijn nieuwe speelgoed gaan spelen. Samen met zijn broertje Mason!
Een aanvulling over de enorme verwoestingen op de E6, net buiten Stenungsund: Johan Kleman, emeritus-hoogleraar natuurlijke geografie en remote sensing zegt, dat het voor hem niet geheel onverwacht is gebeurd: “Dit komt niet als een donderslag bij heldere hemel. Je ziet dat de weg plotseling is “afgesneden”. Dat betekent, dat eronder iets is weggegleden. Wat hier beweegt is de modder! In Zweden en Noorwegen gebeurt dit op plaatsen, die wij mensen niet als hellingen waarnemen. Een helling van een bepaalde graad is echter voldoende voor een aardverschuiving”. Hij zegt, dat vooral Zuid-Zweden veel klei in de bodem heeft zitten. Het is een tienduizend jaar oud overblijfsel uit de ijstijd, dat vroeg of laat zorgt voor modderstromen. Dit betekent niet dat het risico om getroffen te worden bijzonder hoog is. In de 20ste eeuw (jaren 1901 tot en met 2000) hebben zich slechts een paar grotere aardverschuivingen voorgedaan. Volgens Kleman had de aardverschuiving in Stenungsund net zo goed nog eens 200 jaar op zich hebben kunnen laten wachten. Een zware regenbui vergroot echter het risico meer dan wanneer de grond droog is. “Het hoeft geen catastrofale gebeurtenis te zijn die dit veroorzaakt: klei wordt na verloop van tijd nou eenmaal zwakker”.
Natuurlijk: in Ödarp stond de paksoi nog op het land om geoogst te worden…
Uiteraard zijn we blij met de goed gegroeide groente.
Alleen had het niet helemáál de vorm van de paksoi die wij kennen.
Het waren meer losstaande stengels met groot blad (dat dan wel weer), dan mooie volle kroppen.
Toch lieten we het niet staan.
Ik nam een portie mee naar binnen en maakte het klaar voor het avondeten.
Samen met een schnitzel en gekookte aardappeltjes was het net “echte paksoi” en smaakte erg goed!
De dag erna sneed Heiko daarom voor mij de kroppen van het land en maakte ik de stengels en bladeren klaar voor het blancheren. Tijdens het snijden rook ik daadwerkelijk de groente die we gezaaid hadden en hier in Ödarp voor gisteren nog nooit hadden gegeten. Dat stemde ons heel positief! Dat betekende immers, dat we de groente vaker kunnen eten! De gesneden groente werd goed afgedekt en mocht een nachtje in de tvättstuga overnachten.
Tot de groente de volgende ochtend nog een keertje gewassen werd, om vervolgens meegenomen te worden naar boven. Daar waar de pan met heet water al op de paksoi stond te wachten, om alles een paar minuten in te kunnen laten koken. Klaarmaken voor de diepvries! In totaal hebben we maar liefst 12 (!) zakjes van ongeveer een pond van deze lekkere groente in de diepvries kunnen leggen. Top!
Onlangs werd de kaas “Fenegriek” vermeld. Die lekkere kaas, die we van Klaas en Reinie hebben gekregen. Nu wilde ik wel eens weten wat Fenegriek was. En ik ben stukken fanatieker geworden! “De zaden werden vroeger gebruikt om mensen die ziek waren geweest aan te laten sterken. Geroosterde zaden werden als koffiesurrogaat gebruikt. De gekookte zaden werden tot een papje gekookt en ingezet bij slecht helende wonden, abcessen of open benen. En bij maagzweren overigens. Eveneens werd het ingezet als gorgelmiddel bij ontstekingen in de mond, door onder andere aften of amandelontsteking.” Wat ik vond over huidige toepassingen: “… Gezondheidseffect van de galactomannaan in fenegriek: Cholesterol/ triglyceriden verlagend (!). Fenegriek remt de opname van cholesterol vanuit de darm! Bovendien stimuleert het de aanmaak van galzuren, zodat cholesterol vanuit de lever kan worden afgevoerd richting toiletpot. Zo draagt het bij aan verlaging van totaalcholesterol, LDL en triglyceriden.” Interessant!
“Het verlaagt de zogenaamde postprandiale glucose piek na een maaltijd met snelle koolhydraten. Mogelijk heeft het ook een langetermijneffect op de bloedsuikerregulatie, om de gevolgen van snelle koolhydraten te beperken. …Door het zwellen van de zaden en de slijmstoffen die zo ontstaan, bevordert het ook het verzadigingsgevoel. Daarom wordt het ook toegepast bij een overmatige eetlust.” Dit alles heb ik gelezen op deze site: Gebruik en gezondheidseffecten van fenegriek – Rineke Dijkinga. Maar hoe leuk en aardig het allemaal lijkt: “Staar je nooit blind op informatie over een voedingsstof. Een enkelvoudige voedingsstof kan op geen enkele manier je gezondheid in goede banen leiden. Voeding is bovendien slechts een van de pijlers die je gezondheid bepalen. Wat de wetenschap ons leert over gezond voedsel en een gezond brein gaat over een totaal leef- en voedingspatroon, niet over één enkele voedingsstof.”
De nieuwe diepvrieskast die we in Vetlanda hadden gekocht moest eerst 24 uur stilstaan in verband met het transport. Het werden echter een paar dagen. Daarna werd het kastje schoongemaakt en aangesloten op de stroom. Ik pakte het meeste uit de diepvrieskist over in de drie laden van het nieuwe tafelmodel diepvriesje. Niet alles paste erin. Het te veel kon nog in de diepvrieskast in de keuken. Behalve met de groenten uit de tuin werden de laden ook gevuld met frikandellen en kroketten, die we onlangs bij Mycklaflons Camping hadden gekocht. De Nederlandse eigenaren Ben en Hanny verkopen in het restaurant bij hun camping namelijk Hollandse snacks. Vanwege de slechte zomer na midsommar, hadden ze niet alles verkocht en boden ze de ingevroren frikandellen en kroketten aan via Facebook. Dat zagen we gelukkig en kochten derhalve van beide soorten snacks een doosje. En zo komen wij de winter wel weer door. Genieten! Af en toe een échte frikandel en kroket!
De oude diepvries werd voor 250 kronen (ca. 25 euro) op Marketplace gezet.
Eerst wilden we die naar de schroot brengen, maar net op tijd bedachten we ons, dat die kisten heel vaak gebruikt worden door jagers.
Nadat een eland of wild zwijn is geschoten moet het vlees in een diepvrieskist bewaard worden.
Hier kon wel eentje in…
Binnen een uur waren er al vele belangstellenden!
De kist werd gegund aan een man uit Ekenässjön, in de buurt van Vetlanda. Hij blij, wij blij!
Die haalde het diepvrieskistje een dag later op. Of die überhaupt jager is hebben we hem toch maar niet gevraagd… Dat maakt ook helemaal niets uit natuurlijk. Misschien heeft hij een hele grote groentetuin.
Door PostNord werden ondertussen nog steeds kaartjes in de brievenbus bezorgd. Stuk voor stuk erg leuk en hartverwarmend. Vanuit Ter Apel kreeg ik nog een schitterend boeket bloemen van Heiko zijn oud-fysiotherapeut en onze vriend Rob Slot. Geweldig wát ontzettend lief! Het boeket werd bezorgd door een medewerker van een bloemenzaak in Sommen, bijna 40 kilometer bij ons vandaan… Wat is het toch fijn, dat zoveel mensen de moeite nemen, mij te laten weten dat ze aan me denken. Behalve deze kaartjes en bloemen kreeg ik geheel onverwachts bezoek van Dick en Janneke uit Frinnaryd. Zij wonen hier nu een jaar en we kregen contact via Örtengren. Ze kwamen met een bakje met zelfgebakken, heerlijke appeltaart en een kaartje. Heel erg attent en erg lief. Helaas voelde ik me die dag niet zo lekker, waardoor een uitgebreid bezoek uitgesteld werd.
We kwamen er ook deze week niet meer onderuit: de dompelpomp moest weer aangezet worden. Vanwege opnieuw hevige regenval moest de pomp in de ingegraven regenton weer in actie komen. De pomp deed zijn ding en het regenwater uit de ton werd naar verderop verplaatst. De garage bleef droog! Opnieuw kreeg de natuur namelijk vele tientallen liters regenwater te verwerken. Dat lukte niet, waardoor de oprit op bepaalde plekken blank kwam te staan. Overigens net als de grasmat en de vijver.
De overloopbuizen in de vijver spuwden met gemak het overtollige water uit de vijver naar het land waar de koeien lopen. Een goede oplossing, Heiko! Alleen was het dit keer niet voldoende. Daar waar het water heen geloodst werd stond al blank! Het water in de vijver stond te hoog! Er kwam te veel aan water naar beneden! Wát een water!
En zo ineens was het weer droog!
De donkere wolken verdwenen! Ze werden na een poosje weer wit!
De blauwe lucht kwam te zien!
De zon scheen zelfs nog weer! Snap jij dit weerstype nou? Wij niet…
Al vanaf het moment dat we hier wonen hebben we een glasvezelverbinding. Via deze kabel hebben we telefoon, internet en televisie. Die glasvezelkabel is hier destijds gekomen dankzij het feit, dat in het plaatsje Askeryd een groep is opgestaan, die het belangrijk vond om dat gezamenlijk aan te pakken. Er is toen een vereniging opgericht en die regelde alles. Tot en met nu verzorgen zij alle communicatie, technische zaken en een groep abonnement. Dit jaar is er een andere provider gecontracteerd. Dat wil zeggen: Tele2 heeft Com Hem overgenomen. Daarmee moet er uiteraard ook apparatuur vervangen worden. Via de post ontvingen we een andere router en een ander kastje, via welke we de tv-signalen ontvangen. Tenslotte een extra kastje om films mee op te kunnen nemen, respectievelijk terug te kunnen kijken. We sloten alles meteen aan en het werkte zonder problemen! De grote, oude zwarte kast van Com Hem is nu vervangen door een handig klein, wit kastje van Tele2. Hiermee is nu alles geregeld en is alles overgezet naar Tele2.
Vanzelfsprekend hadden we met regelmaat contact met de ouders van Heiko. Het gaat daar nog niet helemaal zo, als we van beide kanten graag willen. Heiko zijn moeder heeft zelfs een bed in de kamer gekregen, omdat ze niet goed kon zitten en opstaan. Dat was erg pijnlijk. Heiko zijn vader heeft nog steeds pijn in het hoofd. Daar krijgt hij nog steeds medicijnen voor. Sneu voor beide hoor, dat het herstel niet erg opschiet.
Sinds een tweetal weken gaan we bijna dagelijks eventjes aan de wandel. “Eventjes” is dan minimaal een half uur. In nagenoeg alle documentatie die we hebben gekregen van de hartafdeling in Eksjö staat, dat het hart getraind moet worden door te gaan fietsen en/ of lopen. Begrijpelijk. Zolang het mooi weer is trekken we na de middag onze wandelschoenen aan en lopen we een stuk tegenover ons huis. En daar zit zowaar al verbetering in! Eerst liepen we over de vlakke asfaltweg richting Tranås naar de koeien en terug.
Inmiddels lopen we tegenover ons huis de heuvel op. Eerst tot aan de kruising met het nieuw aangelegde bospad. Nu lopen we het hele bospad uit. Gisteren deden we zelfs de combinatie: én omhoog én naar de koeien! Een hele overwinning! Het was namelijk een wandeling van bijna een uur. Alleen de daadwerkelijke looptijd was nog geen veertig minuten. We staan nog (te) vaak tussentijds stil om even weer op adem te komen. Is juist goed hoor. Doorlopen zou onverstandig zijn en waarschijnlijk pijn geven. Deze route lopen we nog een paar keer en dan proberen we iets anders, met zeker een nieuwe “uitdaging”!
Sneeuw op 20 september? Ja! In en rond Kiruna had het daar 24 uur gesneeuwd en plaatselijk is een sneeuwhoogte van 38 centimeter gemeten. Volgens SMHI, de Zweedse KNMI, is het in september veruit de grootste sneeuwhoogte ooit in Kiruna. Het oude record stamt uit 1932 toen er 21 centimeter sneeuw lag. De sneeuw heeft voor veel problemen gezorgd. Zo werden in Kiruna de schoolbussen geschrapt en heeft SMHI oranje gegeven voor sneeuwval en harde wind in het noordelijke achterland van Norrbotten. Maar ook al lijkt het misschien vroeg met sneeuw, het is niet de eerste keer dat de sneeuw iedereen verrast. Op 30 september 1995 sneeuwde het tot in het zuiden van Småland, dat toen 12 centimeter kreeg, aldus het SMHI. En in de bergen van Lapland is het zeker niet ongebruikelijk dat er in september al sneeuw ligt. De meest opvallende vond plaats op 27 en 28 september 1954. Sösjö in Jämtland had toen een sneeuwhoogte van maar liefst 62 centimeter, wat nog steeds het septemberrecord is voor het hele land.
Of wij al sneeuw willen? Liever niet. We hopen even langer te kunnen genieten van de herfst!
Wie de herfst hier niet meer meemaken dit jaar zijn Rob en Marijke. Die twee zijn in de tweede week van september weer naar huis gegaan. Na de unieke wandeling van Leer naar Flisby, waaraan een langere vakantie – werk – tijd werd gekoppeld werd het tijd om weer naar huis te gaan. Gelukkig hadden we samen nog de mogelijkheid, om elkaar voor de laatste keer dit jaar in levenden lijve te treffen. Dit keer gingen we naar Flisby. Weer een hele andere omgeving dan Ödarp. We spraken over de wandeling(en), over het werken hier, dat dit Rob wel heel erg goed is bevallen en natuurlijk over naar huis gaan… Terug naar de kinderen en de kat. Naar familie en vrienden. Dat Flisby dan over een poosje weer gemist wordt… Misschien dat er wel de ruimte en de mogelijkheid bestaat, om in 2024 een soortgelijk jaar eraan vast te knopen. Het is ze immers zo ontzettend goed bevallen! De middagen werden namelijk vaak gebruikt voor een lange(re) wandeling, waar ze enorm van konden genieten. Ja, die wandelingen zit hun inmiddels heel duidelijk in het bloed. We zijn dit jaar duidelijk meer naar elkaar toe gegroeid en hebben er zeker een paar lieve vrienden bij gekregen. We houden contact via de digitale wereld.
