Gisteren liepen we vanuit de nieuwe, grote entree van het ziekenhuis in Eksjö naar de röntgenafdeling. We passeerden een binnentuin. Dachten we, want het was veranderd in een grote bouwput. De binnentuin was volledig verdwenen! Op een bord stond, dat hier de nieuwe afdeling Röntgen kwam en dat ze daar nu mee aan het (ver-) bouwen zijn. Zou het volledig dicht gebouwd gaan worden? Zo te zien wel. Nagenoeg alle muren stonden in de steigers en er waren een paar diepen gaten gegraven. Waarschijnlijk voor fundering en leidingen. Ze waren daarbij op een paar gigantische keien gestuit, zeker een stuk of vier. Er is zelfs een kraan in de binnentuin opgebouwd. Toch wel een beetje bijzonder eigenlijk. Bij het ziekenhuis, Höglandssjukhuset is immers nog niet zo lang geleden een nieuwe entree bijgebouwd en het zag er “klaar” uit. Niet dus. Ben benieuwd hoe het gaat worden…
We blijven nog even bij gisteren. Zoals gezegd waren we bij de ICA binnengelopen. Af en toe “moet” je daar even heen, omdat Lidl een bepaald product niet heeft. Wat Lidl ook zeker niet had was berkenhout. Bij de uitgang stond een rolcontainer met een paar bananendozen. Die waren gevuld met korte, gekloofde stukjes berkenhout. De kosten voor een doos was maar liefst 89 sek, omgerekend ongeveer 8,90 euro. Wat een prijs! Want hoeveel zou erin zitten? Er konden tien bananendozen in de rolcontainer. Dat is een halve m3. In een bananendoos zou dan 0,05 m3 zitten. Even rekenen: wij hebben hier ongeveer 70 kuub liggen. Wat is de waarde daarvan? Een kuub hout bij de ICA kost 1.780 sek (20 x 0,05 = 1 kuub, dus 20 keer 89 sek). Onze huidige voorraad van 70 kuub kost dan 124.600 sek, omgerekend 12.460 euro. Volgens het tarief van de supermarkt welteverstaan. In advertenties (bijvoorbeeld kranten en Marketplace) is de gemiddelde vraagprijs 60 euro per kuub. Ons hout is “gemengd” hout en dat zal iets goedkoper zijn en daarom houden we voor deze berekening 50 euro per kuub aan. Dan is de waarde van onze voorraad 70 x 50 = 3.500 euro. Volgens mij moeten we op zoek naar bananendozen en de voorraad verkopen via ICA: dan hebben we rond de 9.000 euro winst! In ons geval zou de winst trouwens de volledige verkoopprijs zijn, omdat er geen inkoopkosten tegenover staan. We hebben het hout gratis verkregen. Hmmm… Moeten we ons hout misschien gaan verzekeren tegen diefstal? Er zit uiteindelijk wel veel waarde in. Verzekeren tegen brand zal waarschijnlijk niet mogelijk zijn…
Even naar buiten. Even een beetje verkoeling opzoeken, want van dat bedrag kreeg ik het warm! Nee, verkopen doen we onze voorraad hout natuurlijk niet. Buiten was het nog fris. Het had vannacht nog ongeveer vier graden gevroren, waardoor het gras nog wit gebleven was. Het vijvertje is weer wel alweer iets meer open, het laagje ijs is of gesmolten of wordt dunner doordat de temperatuur overdag boven nul is. Het waterniveau is gelukkig iets gedaald. Gelukkig maar. De ergste druk is van de ketel. Waar had het water nog meer heen moeten lopen?
Onlangs besloot ik een aankoop via een webwinkel te betalen via PayPal. Dat is een online betaalplatform, waarmee je in veel webshops kunt afrekenen. Een PayPal-account aanmaken doe je online met je e-mailadres. Het heeft net als een bank een online omgeving, waarin je betalingen kunt uitvoeren en je transacties kunt bekijken. Je krijgt geen rekeningnummer: je account is gekoppeld aan je e-mailadres. Heb je een account aangemaakt? Dan kun je daarna je bankrekening en/ of creditcard aan je account koppelen. Doe je een aankoop met PayPal, dan wordt het bedrag automatisch van deze bankrekening afgeschreven. Een van de grootste voordelen is, dat de betaaloptie wereldwijd bij veel webshops wordt geaccepteerd. Daarnaast kun je een beroep doen op de aankoopbescherming, wanneer je een pakketje hebt besteld en dat laat wordt ontvangen of helemaal niet. Of wanneer een geleverd product niet overeenkomt met het product, dat je afgerekend hebt. Blijft de verkoper in gebreke dan krijg je het hele aankoopbedrag terug! Bij een aankoop wordt informatie over je bankrekening of creditcard niet met de webwinkel gedeeld. Een goede betaalmethode.
Belofte maakt schuld. Een tijdje geleden, rond de kerstdagen, schreef ik over het gerecht Janssons Frestelse. Letterlijk vertaald “Janssons verleiding”. Het is een gerecht dat traditioneel tijdens de kerstdagen en paasdagen wordt opgediend. Maar waar komt dat eigenlijk vandaan? Volgens sommige bronnen is het recht op het gerecht voorbehouden aan de operazanger Per Adolf “Pelle” Janzon (1844-1889). Hij werd beroemd door het aanbieden van een sixpack bier en schnaps en een ansjovis gratin, wat Janzon zou hebben doen verleiden tot deze soort gratin. De naam van het gerecht werd echter pas 40 jaar na de dood van Janzon algemeen bekend.
De Zweedse Gastronomische Academie legde de naam op een andere manier uit in1989. Een Östermalmse vrouw, Elvira Stigmark (1886–1953), zou op een feest een gerecht met een ansjovis gratin, Janssons Frestelse hebben genoemd, naar een film met dezelfde naam uit 1928. Stigmark was met een paar vrienden naar de bioscoop geweest, waar ze net de film Janssons Frestelse, De Verleiding van Jansson hadden gezien. Bij de daaropvolgende bijeenkomst had ze een warm broodje met gekookte aardappelen, een ei en twee ansjovisfilets, in de vorm van een kruis gelegd, aangeboden. In het jaarlijkse tijdschrift Hembygdsförbund van Södermanland uit 1945 staat geschreven over de familie Jansson, die gasten thuis uitnodigden voor een feest. Als de schaarse voorraden grondstoffen toenamen, maakte mevrouw Jansson een grote gratin met aardappelen, ansjovis en uien, vermengd met melk. In de volksmond werd dit bekend als Janssons Frestelse (verleiding).
Het recept werd voor het eerst gepubliceerd in 1940 en werd al snel een klassieker op de kersttafel. De ingrediënten in Janssons Frestelse bestaan voornamelijk uit aardappelen, uien, room, ansjovis en paneermeel. Het gerecht wordt gebakken in de oven. De karakteristieke smaak komt van de ansjovis. De gebruikte kruiden zijn onder andere piment. Andere kruiden zijn kaneel, zwarte peper, laurierblaadjes, kruidnagel, oregano en kardemom. Het is hoe dan ook goed en Janssons Frestelse is een klassieker die blijft bestaan. Volgens een jaarlijkse enquête over kerstvoedsel blijkt, dat Jansson nog steeds populair is. Het komt op de tweede plaats op de vraag ” Welke van de volgende gerechten is jouw absolute favoriet op de kersttafel?” Het is alleen de kerstham, die hoger in de lijst staat.
