Het dorp Ödarp

Het dorpje Ödarp ligt in de Zweedse län (provincie), Jönköpings län, dat valt binnen het landsdeel Småland. Ödarp ligt ten oosten van de grote plaats Jönköping en het grote binnenmeer Vättern. Dit alles op ongeveer een uurtje rijden met de auto. Andere grotere plaatsen rondom Ödarp zijn, allemaal op nagenoeg dezelfde afstand van zo´n twintig minuten met de auto, Eksjö, Aneby en Tranås. De grotere weg die vanaf Vetlanda, via Eksjö, doorgaat naar Tranås en stopt in Mjölby, is wegnummer 32. Een belangrijke verbindingsweg voor ons. Op die weg rijden we zeer regelmatig als we richting het noorden respectievelijk richting het zuiden gaan. Zelf wonen wij aan de weg met nummer 1047, welke loopt vanaf Askeryd tot Tranås.

Zo langzamerhand ontdekken we meer en meer over het dorpje Ödarp, waar wij sinds augustus 2017 wonen. Ons huis is een van de zeven huizen die het dorp rijk is. Alleen via een zeer gedetailleerde kaart kun je de zeven huizen vinden. Ze staan enorm verspreid in het bos en vanaf de doorgaande weg van Askeryd, via Bordsjö naar Tranås, zijn ze niet allemaal te zien.
Alle zeven huizen hebben een eigen naam. Ze liggen maximaal 750 meter uit elkaar, gerekend vanaf het “centrum” van het dorp.
Dat is waar het huis genaamd Ödarp staat.
Het plaatsje Ödarp viel vroeger binnen de gemeente Askeryd. Een klein dorpje iets ten zuiden van Ödarp. Askeryd is later opgeslokt door de gemeente Aneby en zodoende vallen we nu onder die gemeente. Het vreemde is echter wel, dat ons postadres Tranås is. Op het kaartje zijn de huizen met rood omcirkeld. Ons huis is aangegeven met een rood kruis en is het enige huis, dat rechts van weg 1047 staat!

Het eerste huis: ons huis met de naam “Björkhaga”, wat voor berkenhaag staat. Ons huis is gebouwd in 1938-1939 door de broers Gustaf en Gulli Nilsson. Ze verkochten Björkhaga in 1945 aan de broers Karl en Bertil Samuelsson. Die begonnen meteen met het afbouwen van het huis. Ze hebben er onder andere een extra verdieping opgebouwd. Bertil Samuelsson trouwde met Ingrid en zij traden enige jaren later in het huwelijk. Ze gingen wonen in Söråsen, de boerderij van Ingrid haar ouders. Op dat moment ging de derde broer, Nils, zich vestigen in Björkhaga. Samen met zijn vrouw Ingegerd. In het voorjaar van 1960 verhuisden Bertil en Ingrid met hun twee jonge kinderen van boerderij Söråsen in het naburige dorpje Västorp naar Björkhaga. Zij hebben toen eternit tegels aangebracht op de buitengevel. Iets wat destijds erg modern was. Vervolgens werden de veranda op de zuidkant en het balkon aan de voorzijde aangebouwd. Het gezin werd uitgebreid en ze woonden met op enig moment met vijf kinderen in Björkhaga. Na Bertil zijn pensionering verhuisde de familie terug naar de boerderij in Söråsen. Björkhaga werd in 1985 verkocht aan Lasse en zijn vrouw Harriet. Lasse heeft er vervolgens 22 jaar gewoond met Harriet en daarna nog tien jaar met zijn nieuwe partner Viveca. Wij kochten Björkhaga van Lasse in augustus 2017. Het huis met de naam Björkhaga is anno 2022 ongeveer 84 jaar oud en wij zijn de vijfde eigenaars en het vierde gezin die het bewonen. Het is verreweg het grootste huis van de plaats Ödarp, met een vloeroppervlak van 100 vierkante meter, drie verdiepingen en een zolder.

Het tweede huis heet “Hagen”. Het huis aan het einde van de laan, die tegenover ons huis omhoog loopt. Het huis staat geregistreerd sinds 1683. Dat is een (klein) huis met twee slaapkamers, een kamer, keuken en een badkamer. Vanaf 1970 is het een vakantiehuis en werd het huis niet langer permanent bewoond. In 1985 hebben de twee zussen Anna en Elisabeth het huis geërfd en aangehouden als vakantiehuis. Sinds juni 2022 is Anna de enige eigenaar geworden. Bij het huis staat een hele grote schuur, wat erop duidt, dat er vroeger ooit een boerenbedrijf gevestigd was. Ook is er een oude aardkelder te vinden en een oude “utedass”, het houten gebouwtje met daarin een toilet, in de vorm van een stevige plank met een rond gat er ingezaagd en een gegraven gat of opvangbak eronder.

Dan hebben we het derde huis: het huis dat officieel “Ödarp” heet. Het huis is geregistreerd sinds het jaar 1421! In dat huis woonde ooit een gezin met zeven kinderen. Het is niet voor te stellen hoe men daar met zeven kinderen en twee volwassenen heeft kunnen wonen. Het is een heel klein huisje met 1 kamer, een keuken en 1 slaapkamer met overloop. Al die jaren is er nog steeds geen wc of badkamer in gemaakt, ondanks dat het tot 2022 bewoond was. De “utedass” verderop in de tuin dient dus nog steeds als toilet. De grote boerenschuur die bij het huisje staat is een stille getuige van het boerenbedrijf, dat daar ooit werd uitgeoefend. Het huis en de grond is later opgekocht door een stichting: “Stiftelse Edshult”, die het heden ten dage nog steeds in bezit heeft. Het gaat hen daarbij met name om de grond die er omheen ligt, waar ze hun koeien laten grazen. Niet om het huisje en de bijgebouwen.

Het vierde huis heet “Esperödjan”. Dit huis staat een eindje verderop, in de richting van Tranås en staat op een heuvel. Het huis is voor het eerst geregistreerd in het jaar 1680. Thans woont Emil daar, zoon van Roy en Maria uit ons buurdorpje Västorp. Bij dit, wederom niet al te grote huis, staat een grote schuur, wat er weer op duidt, dat ook daar vroeger een boerenbedrijfje was. Overigens is het oorspronkelijke gebouw van cultureel historische waarde. De oorsprong van het huis gaat terug tot middeleeuwen. Dat het is gebouwd als een langgerekt gebouw, bestaande uit drie geschakelde delen, komt voort uit een eeuwenoude bouwtraditie. Met wortels in de Middeleeuwen. Het is een aantal jaren geleden in zijn oorspronkelijke staat hersteld en gerenoveerd. Het gebouw staat heden ten dage leeg. Emil woont in een recenter gebouwd huis, dat er op enige afstand naast staat.

Het vijfde huis draagt de naam “Källehult”. Dit huis staat een eindje verderop in het bos, als de zandlaan vervolgd wordt voorbij huis Esperödjan. Dit huis werd voor het eerst geregistreerd in het jaar 1693. Het staat midden in de natuur, met een mooie waterplas er meteen naast. Het is een verzameling van vier gebouwen. Van dit huis weten we alleen, dat het thans in bezit is van een echtpaar dat in Huskvarna woont. We troffen ze een keer toen we het rondje Ödarp wandelden. Zij hebben het huis als vakantiehuis.

Het zesde huis dat onder Ödarp valt heet “Perstorp”. Zeer waarschijnlijk heeft er ooit iemand gewoond, die Per heette en het huis zijn “torp”, oftewel dorp noemde. Het huis staat geregistreerd sinds 1683. Ook dat is van oudsher een klein boerderijtje geweest met een grote schuur erbij en is thans eigendom van Conny en zijn vrouw. Zij wonen permanent in Eksjö en hebben Perstorp als vakantiehuis.

Tenslotte huisje zeven: “Hallastugan”. Dit huis staat geregistreerd sinds 1685 en daar heeft onder andere een zekere Gustav Johansson gewoond. Ook daar staat een hele grote schuur bij, zodat we mogen aannemen, dat ook daar wederom een klein boerenbedrijfje gevestigd is geweest. Verder kunnen we tot op heden niets over de historie van dit huis vinden.

En daarmee is het hele dorp Ödarp beschreven. Van de zeven huizen zijn er twee permanent bewoond, zijn er vier vakantiehuizen en staat er een leeg.