Nieuwe analyses van Svenska Kraftnät wijzen op een verhoogd risico op stroomtekorten in Zuid-Zweden deze winter. “We zijn van een laag risico naar een reëel risico gegaan, wat betekent dat we deze winter mogelijk genoodzaakt zijn om elektriciteitsgebruikers af te sluiten”, zegt de strategisch operations manager. Volgens nieuwe berekeningen kan niet in dezelfde mate worden gerekend op de invoer van elektriciteit als in voorgaande winters. En er bestaat het risico dat elektriciteit niet kan worden geïmporteerd wanneer deze het meest nodig is. “Het is een groot voordeel dat het Zweedse stroomsysteem deel uitmaakt van het Europese stroomsysteem. In de verschillende landen hebben we verschillende soorten stroom die elkaar aanvullen. Maar nu hebben we een zeer gespannen leveringssituatie in onze buurlanden, als gevolg van een reeks externe factoren”. Dit betreft onder meer onzekerheden in de aardgasvoorziening, laagwaterreservoirs in Noorwegen en geen elektriciteitshandel tussen Rusland en Europa. Een scenario dat heel lastig kan worden is, als de elektriciteitsproductie in onze buurlanden sterk terugloopt. Uit de analyse voor bepaalde scenario’s blijkt, dat we de zogenaamde betrouwbaarheidsnorm volgens de Europese wetgeving duidelijk overtreffen, stelt de woordvoerder. “In gewone taal betekent dit, dat er deze winter, wanneer het op zijn koudst is, een reëel risico bestaat dat we het elektriciteitsverbruik in delen van Zuid-Zweden moeten afsluiten”, zegt hij. Het is onzeker hoe groot en hoe lang zo’n ontkoppeling gaat duren, maar als het werkelijkheid wordt, kan het op een winterdag met maximaal verbruik tussen de 200-600 megawatt zijn, wat overeenkomt met zo’n twee procent van het totale verbruik. “In de meeste gevallen zien we, dat het tekort zich zou voordoen in Zuid-Zweden en daarom is de kans op afkoppeling daar ook groter”. Svenska Kraftnät benadrukt, dat dit geen voorspelling is van hoe het uitpakt en dat je als elektriciteitsgebruiker zelf de uitkomst kunt beïnvloeden. “Als wij Zweden het elektriciteitsverbruik verminderen of het verbruik verschuiven met bijvoorbeeld twee procent ten opzichte van de periode waarin het verbruik deze winter het hoogst is, wordt het risico op ontkoppeling vijf keer kleiner”.
Elektriciteitsprijzen stijgen sterk, wat gevolgen heeft voor huishoudens in de provincie. Voor Jönköping Energi betekenen de gestegen elektriciteitsprijzen echter, dat ze volgens een nieuwe prognose, op weg zijn naar een winst van sek 200 miljoen! Sek 90 miljoen meer dan ze hadden verwacht. Het bedrijf gaat recordwinsten maken, terwijl huishoudens worstelen met hogere elektriciteitsprijzen. “Het feit dat we veel elektriciteit produceren in Jönköping, samen met de gestegen elektriciteitsprijzen, zorgt ervoor dat onze resultaten stijgen”, zegt de CEO van Jönköping Energi. Door Jönköping Energi geproduceerde elektriciteit wordt door het bedrijf verkocht op de elektriciteitsbeurs Nord Pool. Als de prijs van elektriciteit nu stijgt, krijgt Jönköping Energi beter betaald voor zijn elektriciteitsproductie. De elektriciteit die Jönköping Energi aan haar klanten verkoopt, wordt door het bedrijf op dezelfde elektriciteitsbeurs ingekocht. Wanneer de prijs van elektriciteit op de beurs stijgt, rekent het bedrijf zijn klanten een overeenkomstige prijsverhoging aan. Op de vraag “Kunt u de winst uit elektriciteitsproductie niet gebruiken om de prijs voor uw klanten te verlagen?” wordt geantwoord: “Theoretisch kunnen we dat, maar het zou vreemde signalen afgeven, als anderen misschien denken, dat het overschot naar onze stadsverwarmingsklanten moet gaan die elektriciteitsproductie mogelijk maken, of naar scholen en kinderopvang in de gemeente, of iets anders.” “Het is Nord Pool die de elektriciteitsprijs bepaalt voor de energiebedrijven in Zweden”. In 2018 was de prijs van Nord Pool gemiddeld 46 öre/kWh. In 2022 was de overeenkomstige prijs tot juli 102 öre/kWh. De variabele elektriciteitsprijs op maandbasis bij Jönköping Energi is momenteel 123,78 öre/kWh. De geschatte winst van dit jaar van 200 miljoen is de grootste sinds Jönköping Energi de groep oprichtte in 2015…
Vanwege de hoge elektriciteitsprijzen waarschuwen ondernemers voor faillissementen: “Mensen zullen hun bedrijf moeten sluiten. Verander het Zweedse elektriciteitsprijssysteem, anders wachten faillissementen en een hoger percentage aan werklozen”. De vraag en de waarschuwing komen van de voedingsindustrie in Zuid-Zweden. “Ik zou willen zeggen dat het zeer dringend is”, zegt de CEO van het zetmeelbedrijf Lyckeby. Verschillende vertegenwoordigers waren aanwezig op de persconferentie in Malmö, om te waarschuwen voor hoge werkloosheid in Skåne, als bedrijven sluiten of moeten verhuizen. “Met de prijsstijgingen die je kunt verwachten als het koud wordt, hebben we het over maanden, voordat mensen hun bedrijf sluiten”, zegt de CEO van het labelbedrijf Air labels. “Sommigen in de verpakkingsindustrie praten al over het verplaatsen van hun activiteiten”. Een voorstel uit de persconferentie was, dat de staat het systeem van vier elektriciteitsprijsgebieden in Zweden zou moeten afschaffen, zodat iedereen in Zweden dezelfde prijs heeft. Duitsland heeft bijvoorbeeld een elektriciteitsprijsgebied voor het hele land, maar de Zweedse prijsgebieden zijn in 2011 ingevoerd naar aanleiding van eisen van de Europese Commissie! Zweden heeft onlangs groen licht gekregen van de EU-elektriciteitsautoriteit Acer om het systeem te herzien, maar een nieuw voorstel wordt pas volgende zomer verwacht. De vertegenwoordigers op de persconferentie wezen erop, dat volgens de regio Skåne, Skåne verantwoordelijk voor de helft van de Zweedse voedselproductie. Het kan van invloed zijn op de voedselvoorziening van het hele land! “Ik begrijp hun bezorgdheid en daarom heeft de regering Svenska Kraftnät de opdracht gegeven om sek 60 miljard (6 miljard euro) opnieuw te investeren, zegt de minister van Energie. Het geld is afkomstig van de sek 65 miljard, die de autoriteit Svenska Kraftnät ontving voor zogenaamde knelpuntinkomsten.
In augustus gingen 366 naamloze vennootschappen failliet (konkurs in het Zweeds), een stijging van 21 procent ten opzichte van vorig jaar. Het zwaarst getroffen zijn bedrijven in restaurants, groothandel en bouwbedrijven. Uit nieuwe faillissementscijfers van Creditsafe blijkt, dat het aantal faillissementen in 2022 voor het eerst toeneemt. Daarnaast werden ruim 2.800 medewerkers getroffen door de faillissementen van deze maand, vergeleken met zo’n 1.000 mensen in een gemiddelde maand. “Het verbaast ons niet, dat het aantal faillissementen toeneemt. Er zijn al langere tijd dalende cijfers en ook de laatste twee jaar hebben we lage vergelijkende cijfers. Wij en velen met ons hebben er al lang op gewezen, dat de trend van het recordaantal faillissementen zal worden doorbroken en dat we enkele maanden op rij een tegengestelde trend zullen zien met toenemende aantallen. Gelukkig zijn we er nog niet, maar ik denk dat de realiteit nu een inhaalslag begint te maken”, zegt de CEO van Creditsafe. Het aantal faillissementen in de groothandel steeg de vorige maand met 71 procent, de horeca met 61 procent en bouwbedrijven met 36 procent. “Kijkend naar de industrieën die sterk groeien, houdt dit waarschijnlijk direct verband met de sterk verslechterde marktsituatie. Torenhoge brandstof- en elektriciteitsprijzen, recordhoge inflatie, leveringsproblemen met stijgende verzendkosten, hogere inkoopprijzen en bij uitbreiding ook moeilijkheden om de prijzen aan klanten te kunnen verhogen. Ik denk, dat we in de toekomst helaas in veel bedrijfstakken meer faillissementen zullen zien”, vervolgt hij. Vergeleken met de periode voor de pandemie zijn de faillissementen nog steeds lager. Dit ondanks het feit, dat het aantal actieve bedrijven enorm is toegenomen en dat er de afgelopen jaren beduidend meer bedrijven zijn gestart. Iets wat uiteindelijk tot uiting zal komen in de faillissementsstatistieken. “Drie op de vier faillissementen treft bedrijven die minder dan 10 jaar actief zijn. We weten, dat het faillissementsrisico groter is bij jongere bedrijven. Daarom denk ik dat we nog duidelijker zullen zien dat jongere bedrijven oververtegenwoordigd zijn in de faillissementsstatistieken, wanneer we in een recessie terechtkomen. Bedrijven die korter actief zijn, hebben in veel gevallen niet dezelfde stabiliteit als bedrijven die al lang bestaan”, aldus de CEO van Creditsafe.
Een voorbeeld van de gevolgen van de hoge elektriciteitsprijzen: Lessebo Paper maakt dagelijks een inschatting of ze tijdelijk moeten stoppen met hun papierproductie vanwege de torenhoge elektriciteitsprijs. Woensdag stonden de papiermachines van de fabriek stil. In de oude fabriek in het zuidelijke deel van Småland worden meer dan 100 gekleurde tinten papier geproduceerd voor schrijf- en drukdoeleinden en voor verpakking. Er is tot nu toe veel geëxporteerd naar klanten in Europa. De fabriek, met 110 medewerkers, neemt nu dagelijks beslissingen over de productie op basis van waar de elektriciteitsprijzen terechtkomen. “Het is een grote frustratie. Veel in een bedrijf is te beïnvloeden, dit is een factor waar wij geen invloed op hebben. We zijn volledig in handen van iemand anders”, zegt de CEO van Lessebo Paper. “Wat we verwachten is, dat onze politici hun verantwoordelijkheid nemen en met een uitleg en oplossing komen, hoe met deze situatie om te gaan”, zegt hij. “Wat ik op korte termijn kan zien, is dat de netwerkvergoedingen die we al aan de staat hebben betaald, onmiddellijk aan de bedrijven moeten worden terugbetaald. Dit zodat wij, die een zeer hoog elektriciteitsverbruik hebben, de mogelijkheid hebben om onze prijzen aan onze klanten te harmoniseren”, zegt de CEO vervolgens. Gisteren nam het bedrijf de beslissing, om de komende 24 uur door te werken, toen de prijs voor elektriciteit onder de pijngrens lag. Morgen wordt opnieuw een nieuwe beslissing genomen.
En zo zijn er momenteel vele bedrijven, die dagelijks moeten overwegen of ze wel of niet hun producten kunnen maken…
