Twaalf graden onder nul: strenge vorst!

Vorst betekent in de meteorologie, dat de temperatuur op waarnemingshoogte, van anderhalve meter boven de grond, onder het vriespunt komt. Vorst is het weersverschijnsel, dat optreedt wanneer water bevriest. Wanneer de temperatuur lager is dan -10 graden, dus ligt tussen -10,1 en -15 graden is dat strenge vorst. Maar even een vraagje. In het Engels is vriezen “to freeze”, met daarvan afgeleid “frost” en in het Duits is het “frieren” en “Frost”. Waarom is het in het Nederlands dan vriezen en vorst, met de “r” en de “o” omgedraaid? Vrost zou dan toch logischer zijn? Of heeft vorst niet direct met vriezen te maken? Jawel, want vorst in de betekenis “vriesweer” komt wel degelijk van vriezen. De klinker en de “r” in vorst zijn in de loop van de tijd omgedraaid! Vroeger was het daadwerkelijk vrost in plaats van vorst. Een klankverandering, waarbij klanken van plaats wisselen, wordt in de taalkunde metathesis genoemd. Het is een veelvoorkomend verschijnsel, zeker bij de r-klank. Wel verwarrend trouwens als je het nu hebt over “de vorst”, want bedoel je nu dat het koud is of heb je het over de koning? Om dat verschil duidelijk aan te kunnen geven was “vrost” wellicht toch beter geweest…

Dit was een inleidend verhaaltje, want wij hadden vannacht en vanochtend te maken met strenge vorst! Het vroor om een paar minuten over vijf maar liefst 12 graden. Twaalf! En dat op 30 november! Deze temperaturen hebben wij al wel vaker meegemaakt, maar dan later in het winterse seizoen. Men denkt, dat we een bijzonder koude winter zullen krijgen. Eentje met lage temperaturen en veel sneeuw. Is dit van vannacht en vanochtend een voorbode daarop? De zonsopkomst was spectaculair te noemen. De lucht werd in eerste instantie prachtig paars, daarna roze. Uiteindelijk kwam het zonnetje erbij en werd het allemaal heerlijk licht!

Zoals we onszelf hadden beloofd, hebben we dan toch eindelijk de wijn gebotteld. De flessen waren al schoon en de benodigde materialen voor het bottelen had ik van de zolder gehaald. Dat zijn * de plastic buis/ slang waarmee de wijn aangezogen kan worden uit het grote glazen vat * de tang waarmee je kurken in de flessen kan drukken * de alcoholmeter * 12 kurken en * de krimpfolie om de kurken mee af te dichten. De kurken kookten we drie keer uit in schoon water, zodat die gezuiverd werden. In kurken zit altijd vuiligheid en door ze te koken in water komt die vuiligheid eruit. Schone kurken zijn belangrijk voor de houdbaarheid van de wijn. Eveneens worden ze dan groter, zodat ze stevig vast komen te zitten in de fles. De wijn goten we eerst nog een keer over in een jerrycan, via een trechter met een zeef daarin en met nog eens een doek daarin. Op die manier blijven de laatste verontreinigingen achter op het doek en komt de wijn schoon in de flessen.

In de plastic buis/ slang zit onderaan een kraantje, waarmee je de stroom van de aangezogen wijn kan stoppen. Het is Heiko zijn taak om de wijn aan te zuigen en dat lukt hem vreemd genoeg altijd pas na een paar keer flink zuigen… En slikken. Hmmm… Verdacht! Maar goed, de flessen werden een voor een gevuld en we bleken aan de elf schoongemaakte flessen niet voldoende te hebben. Het restant verdween in een paar plastic drinkflessen. De smaak was nu goed, met voldoende suiker. Met de alcoholmeter stelden we het alcoholpercentage vast. Na drie keer meten met hetzelfde resultaat wisten we het zeker: onze vlierbessenwijn bevat 16% alcohol! Ja ja, een stevig wijntje.

Nadat in alle flessen een kurk was gedrukt met de speciale tang, maakten we de “krimpfolie-doppen” eromheen. Dat deden we in Blijham altijd boven een gaspit van het gasfornuis. Warmte doet de krimpfolie namelijk smelten, krimpen, waardoor het mooi gesloten om de flessenhals gaat zitten. Alleen hebben we dat gasfornuis hier niet. En boven het elektrisch fornuis gaat het echt niet lukken. Daarom pakte ik daarvoor in de plaats een elektrische keuken aansteker en daarmee ging het gelukkig ook. Heel voorzichtig werd de krimpfolie verwarmd en het is uiteindelijk prima gegaan. Na een uurtje stonden elf flessen wijn op het aanrecht. Voorzien van kurken en zogenaamde krimpkous capsules. Nu moet ik alleen nog even de etiketten maken.

Verder was het vandaag alweer de hoogste tijd, om de kapsalon in de tvättstuga te openen. Heiko zijn haar moest geknipt worden. Dat doe ik ongeveer elke vier weken. Toen ik aan het knippen was zag ik best wel veel haar op de grond vallen. Het meeste knipwerk doe ik trouwens met een tondeuse. De details gebeuren met de schaar. Na afloop was mijn klant zeer tevreden over het resultaat en ikzelf eigenlijk ook wel. Heiko trimde vervolgens zijn baard nog even en daarna werd de kapsalon weer gesloten. Heiko veegt zoals gewoonlijk alles bij elkaar en gaat daarna meteen stofzuigen in de kelder. Zo hebben we ieder onze eigen taken voor deze activiteit. Het viel op, dat het haar wel steeds een beetje grijzer wordt…

Terwijl Heiko naar buiten ging, belde ik met Heiko zijn moeder in Hoogezand. Op de computer van Heiko zijn vader verscheen elke keer een foutmelding van Microsoft. Dat vonden ze vreemd en vervelend. Of ik daarnaar kon kijken. Ja, natuurlijk kan ik dat. We spraken af, dat ik aan het eind van de middag zou inbellen en de computer over zou nemen. Aan de hand van de foutmelding, waarvan ze me een hard copy van het scherm had gestuurd, had ik al enig idee waar de fout zat. Er was blijkbaar ergens een wachtwoord gewijzigd, maar nog niet doorgevoerd op hun computer. Wij hebben namelijk een aantal jaren geleden een Microsoft Office licentie gekocht. En die is voor vijf gebruikers. Twee van die gebruikers zijn Heiko zijn ouders. Waarschijnlijk hadden wij het wachtwoord voor die licentie aangepast op onze eigen laptop of op een van de mobiele telefoons. Die van hen was daarbij volledig vergeten. Dat kon ik vanmiddag aanpassen. Nadat de laptop van Heiko zijn vader opnieuw werd opgestart bleef de melding daadwerkelijk weg. Probleem opgelost!

Toen Heiko vanmiddag even iets naar het trollenhuisje bracht, zag hij de kleine ijspegels aan het dak hangen. Hij vond de kleurencombinatie van dat plaatje zo mooi, dat hij er een foto van maakte. Op het dak liggen dakpannen met daarop allemaal mos. Daaroverheen is nu eveneens sneeuw gevallen. Waarschijnlijk is het even ietsjes dooi geweest, misschien wel door zonnestralen en daardoor was sneeuw gaan smelten. Dat vormde deze mooie ijspegels. De rode houten wanden van het trollenhuisje steken er qua kleur heel mooi bij af. Ja, het heeft inderdaad wel iets, dat plaatje. Maar ook de grote dennenbomen met de sneeuw op de takken… Mooi winterweer.

Het lijkt erop, dat Heiko de hele week thuis mag blijven. Het werk voor Örtengren is op dit moment nagenoeg over. De vorst zit in de grond, want het vriest ´s nachts 12 graden en overdag is het 8 graden onder nul. Onder die weersomstandigheden valt er niet veel te beginnen in de tuintjes. Feitelijk heeft hij dus vorstverlet. Maar dat betekent niet, dat hij niets doet. Vandaag ging hij opnieuw verder met een wand van de berging, achter in de carport. Er werd een begin gemaakt met de lange wand van vier metertachtig lengte. De brede planken werden een voor een op lengte gezaagd en aan de dragende constructie vastgeschroefd. Het ging voortvarend, maar om vier uur moest hij toch echt stoppen. Hij kon de schroeven niet meer zien!

Langzamerhand wordt de ruimte van de berging afgesloten van de rest van de carport en krijgt de zitmaaier iets meer bescherming. Met het afsluiten van de wanden wordt het overigens ook donkerder in de ruimte. Waarschijnlijk gaat Heiko later twee ramen aan de achterzijde in de wand zagen, zodat er in ieder geval een beetje daglicht in de berging komt. Morgen wil hij die wand graag afmaken. Dan rest er alleen nog het korte stukje wand waar ook een deur in moet komen. Die deur wordt een schuifdeur, zodat die gemakkelijker open en dicht gedaan kan worden, zonder dat bijvoorbeeld de wind er vat op krijgt. Zul je net zien, dat je met de zitmaaier naar buiten rijdt en dat de deur dichtwaait. Nee, in dit geval is een schuifdeur een betere oplossing.

Vanavond trakteerden we onszelf op een kycklingtallrik, een kipschotel. Dat is iets waar je ons beide voor mag wakker maken. De laatste keer dat we dit hadden gegeten was met “de Bende van Vijf”, in oktober. Heiko reed daarom naar Aneby en voordat hij het restaurant in stapte tankte hij zijn auto nog even vol. De prijs van diesel is inmiddels ook in Zweden weer ietsjes gedaald. Even later reed hij Aneby in en werd blij van de gezellige verlichting. Niet alleen te zien in huizen en tuinen. Ook de straatverlichting was duidelijk aangepast aan het seizoen. Daarnaast had zelfs de restauranteigenaar zijn digitale menukaart aangepast in kerstsfeer.