Geen pizza op zondag?!?

Ook vandaag werd er weer aan het album gewerkt. Binnenkort wil ik het namelijk afmaken en bestellen, zodat het hopelijk in december ontvangen kan worden en meegenomen kan worden naar Nederland. Of we gaan is overigens nog een beetje onzeker. Dit is volledig afhankelijk van mijn gezondheid. De injectie in mijn rug volgt volgende week woensdag, de 16e november en dan is het afwachten hoe ik daarop reageer. En hoe zit het met de injectie in Heiko zijn heup? Helpt hem dat? Anders wordt het een hele pijnlijke reis… Natuurlijk zijn we positief ingesteld!

Vanmiddag maakte ik het sorteren van de foto´s af. Ze kwamen in diverse mappen te staan. Dat werkt vele malen beter, dan wanneer alles in een map staat. Dit maak het voor mij overzichtelijker. Het programma van Albelli, hier Önskefoto, werd nog op de laptop geïnstalleerd en daarna kon er daadwerkelijk aan het album begonnen worden. Waarom weet ik niet, maar het begin was erg moeilijk. Voornamelijk wellicht, omdat een indeling gekozen moest worden. De foto´s moeten natuurlijk niet te klein zijn. Maar grote foto´s vullen de pagina´s zo snel! Na een paar verschillende indelingen te hebben gemaakt werd er de beste uit gekozen en daarmee ga ik morgen aan de slag!

Kijk nou! Er worden op meerdere plaatsen “björkvril”, knoesten aangeboden! Bijzonder! “Waarom zou je een dergelijk stuk hout willen kopen? En wie betaalt er in dit geval zestig euro voor? Het is toch immers een “foutje” van Moeder Natuur?”
Nee! Want dit is eigenlijk een zeldzame, knobbelachtige, knoestige groei op boomstammen. Vaak zie je ze op berken. Minder vaak op dennen of andere boomsoorten.
Er wordt aangenomen, dat er op enig moment een soort kronkel ontstaat, ​​doordat grote takken niet door de bast konden dringen. Daardoor kronkelden ze om zichzelf heen.
Het is dus niet meer dan een uitgroei aan een boom. Echter wel een zeer gewilde uitgroei.
Het hout is namelijk heel hard, omdat de vezels in het hout anders groeien dan in de gewone stam.
En wist je, dat deze noesten worden gebruikt voor de productie van houten schalen? Zelfs een drinknap (beker) wordt er van gemaakt.

Eentje als deze bijvoorbeeld. Die vond ik op een website maar er stond geen prijs bij. Daarom deed ik alsof ik hem wilde kopen en deed hem in “het winkelmandje”. Daar kwam de prijs wel naar voren: €.62,50. Tweeënzestig euro vijftig voor een drinknap! In de tekst staat onder andere, dat de drinknap gemaakt is van berkenschors en behandeld is met koffie en paraffineolie. Is met de hand gepolijst en de lus is van gedraaide rendierhuid. Oh… Handwerk… Ik werd meer en meer nieuwsgierig naar deze knoesten en waarom een schaal of drinknap zo duur moet zijn. Al snel kreeg ik het door: de verwerking van een dergelijke vergroeiing is niet mis. Even in het “kort”: * Haal de binnenkant van het omhulsel eruit met een beitel en een mes. Een ronde rasp in de boormachine kan ook worden gebruikt. * Zaag de buitenste vorm in hele grove lijnen uit. * Haal dan de binnenkant van de behuizing er verder uit. * Zaag de buitenste vorm verder uit en laat 10-15 mm dikke randen over.

* Nu moet de nap langzaam drogen. Als de droging te snel plaatsvindt, is de kans op scheurvorming in het hout erg groot. Een manier om het drogen te vertragen, is door de half afgewerkte nap of schaal in een zoutoplossing te koken en vervolgens bij kamertemperatuur te drogen. Het zout bindt het vocht in het materiaal, zodat het drogen langzaam plaatsvindt. Een andere manier is, om het half afgewerkte product in een zak met vochtig zaagsel te bewaren. Het risico bestaat echter, dat de zak te strak zit en dan kan alles gaan schimmelen * Wacht een paar weken. * Wacht nog een paar weken. * Als het materiaal echt helemaal droog is, wat zeker zeven weken kan duren, is het tijd voor de afwerking.

* Met een rasp, vijl en schuurpapier (eventueel schaven) en veel geduld dan wordt het glad!
* Oppervlakte nu behandelen met paraffineolie of andere voedselvriendelijke olie. Dit kan zelfs met koffie, om ook de kleur op te halen.

Ja, nu begrijp ik beter, waarom de noesten aangeboden worden.
En waarom een dergelijke drinknap zo aan de prijzige kant is. Het is handgemaakt en hoe! Prachtig!

Tijdens mijn “zoektocht” vond ik nog meer doeleinden voor een noest van de berkenboom.
Ze worden namelijk ook als decoratie gebruikt. Gewoon door nonchalant op de tafel te leggen of te verwerken in een bloemstuk. De volgende wandelingen ga ik zeker uitkijken of ik ook een dergelijke noest kan vinden!

Heiko ging verder met het schrijven aan zijn boek verder en ter afwisseling besloot hij het verhaal verder te schrijven over het dorpje Ödarp of “ons dorpje”. Hé! “Ons dorp – Wim Sonneveld” komt in me op. Misschien kan Heiko er, nadat het verhaal af is, een liedje over schrijven… Verder was hij op zoek gegaan naar informatie, over leidingen in onze tuin. In Nederland kun je, voordat je in de tuin begint te graven, een zogenaamde “KLIC-melding” doen bij het kadaster. Als je met een graafmachine gaat graven op eigengrond is het zelfs verplicht om die KLIC melding te doen. De kosten zijn €.13,50. Je krijgt dan een (of meerdere) mailtje(s) van eigenaren van leidingen. Bijvoorbeeld van een bedrijf dat een stroomkabel daar heeft liggen of een glasvezelkabel of een gasleiding. Heiko wilde wel eens weten, wat er bij ons in Ödarp door de tuin loopt en ging op zoek naar een instantie, waar je die informatie op zou kunnen vragen.

Dat bleek te kunnen via de website www.ledningskollen.se. Daar maakte Heiko eerst een account aan en daarna kon hij heel eenvoudig op een kaart ons huis en tuin markeren. Dat, om exact aan te geven waar hij eventueel wilde gaan graven. Niet dat dat binnenkort de bedoeling is, maar gewoon om te weten te komen wat er zoal door de tuin loopt. Dat de glasvezelkabel er ligt weten we. Dat had de vorige eigenaar ons al verteld toen we het huis kochten in 2017. Die loopt vanaf de achterdeur dwars door ons grasveld en over het beekje richting het buurdorpje Västorp. “Maar zit er nog meer in de grond?” Na het afsluiten van de aanvraag, die overigens gratis is, kwam er een bevestigingsmail, waarin stond dat het maximaal twee weken kon duren voordat er antwoord kwam. We wachten het af.

We zouden vanmiddag eens iets anders nemen dan een broodje of een knäckebröd. Er lag nog een pak rösti in de koelkast en die wilde ik gebruiken. Ik was er de hele tijd vanuit gegaan, dat dit aardappeltjes waren met stukjes ham en ui erin. Niets was minder waar: het waren alleen aardappeltjes. In hele dunne reepjes gesneden. “Daar moet toch iets bij?” Heiko kwam op het idee van de rode bieten salade en ik bakte er nog snel een omelet bij. Daarvoor waren vijf eieren geklutst, waarna zout, peper en een scheutje slagroom was toegevoegd en plakjes ham (in reepjes gesneden) kwamen er ook in. Toen het op onze borden lag hadden we beide zo iets van: “Dit is een volledige maaltijd!” Volledig was het natuurlijk niet helemaal, maar het vulde wel. Daarom zeiden we nagenoeg tegelijk, dat er vanavond geen pizza op tafel zou komen. Dat zou een broodje worden. De smaak was trouwens heel lekker van de rösti met rode bieten salade en een omelet!

Heiko was de hele ochtend binnen geweest en had na de middag echt behoefte aan een frisse neus. Voor zijn verhaal over Ödarp had hij nog een paar foto´s nodig van het huis met de naam “Hagen”. Gisteren had hij van drie andere huizen van Ödarp foto´s gemaakt en verwerkt in het document over “ons dorp”. Hij maakte niet alleen foto´s van het oude huis en de oude schuur, maar ook van de “utedass”, de oude wc en de aardkelder. Die laatste twee zie je hier nog regelmatig. De oude “utedass” of wc is niets meer of minder dan een klein houten huisje van misschien 2 of 3 vierkante meter, op enige afstand van het huis. Gewoon ergens in de tuin. Daarin bevindt zich een houten bank met een, twee of soms drie ronde gaten met een houten deksel erop. Onder die houten bank is of een diepe kuil gegraven of er staat een opvangbak onder.

Als je naar de “wc” moet, haal je een deksel van zo´n gat af, ga je op die houten bank zitten en laat je alles in dat gat vallen. Vroeger had je dat ook in Nederland, maar ondertussen is dat stukje geschiedenis bij mijn weten helemaal verdwenen. Hier nog lang niet! Heel bijzonder, om zo´n bankje met drie gaten op een rij te zien. Zouden ze dan met z´n drieën tegelijkertijd hun behoefte gedaan hebben? De kleine gebouwtjes worden vaak goed onderhouden. In het geval de stroom uitvalt voor meerdere dagen, en er geen water is voor een normaal toilet, is zo´n “utedass” erg handig! Ik weet, dat het huis genaamd Hagen wel stromend water in huis heeft, maar geen septictank heeft voor het vuile water. Om die reden hebben ze er ook geen normaal toilet.

Voor dat soort situaties is een zogenaamde “Bränntoa” uitgevonden. Een droog toilet, dus zonder water, maar op stroom of gas (via een gasfles). Alles wordt verbrand. Wat overblijft is as en dat is hele goede compost voor op de tuin. Ze zijn niet goedkoop en zullen ook de nodige stroom verbruiken. Het is echter een goede oplossing in die situaties, waar er geen aansluiting op een riolering is of dat men, zoals wij, een eigen septictank hebben. Het afwas- en douchewater van Hagen zal vermoedelijk ergens in een greppeltje stromen. Een wasmachine is naar alle waarschijnlijkheid niet aanwezig. Daarvoor is namelijk een aansluiting op een riool of een septictank vereist. Het is een behoorlijke investering, om een septictank te laten ingraven en aan te sluiten. De overloop van het vuile water in de septictank moet vervolgens door een zandbed lopen, voordat het de grond in mag. Toen vorig jaar de “bränntoa” kapot was, waren de dames uit Stockholm maar wat blij met hun oude, goed onderhouden “utedass”! Het verhaal over de aardkelder volgt later een keer.

Tegen de klok van zes uur belden we met Heiko zijn ouders. Het werd iets later dan normaal, omdat de app waar wij mee belden, Google Duo, was veranderd in Google Meet. Een naamsverandering en ongetwijfeld zijn er ook functionaliteiten gewijzigd. We spraken overigens af, dat we het de volgende keer ook eens willen proberen met WhatsApp beeldbellen. Dat hadden we in het verleden al vaak gedaan, maar de kwaliteit van de verbinding was niet zo goed als via Google Duo. Nu we ook via de laptop kunnen beeldbellen via WhatsApp willen we het opnieuw proberen. Ergens in het gesprek liep Heiko zijn vader ineens uit beeld en liep de kamer uit. Om terug te keren met een schaal vol oliebollen! Een week of twee geleden hadden ze al verteld, dat de oliebollenkraam weer bij het overdekte winkelcentrum stond. Nagenoeg tegenover hun huis. Nu was hij open geweest en hadden ze een zak vol meegenomen. Oh… Was het bedoeld om hier twee mensen jaloers te maken? Heiko zijn vader ziet vaak beelden op deze site met lekker eten en nu wilde hij even iets laten zien. Nou, ik denk dat wij nu ook snel het beslag gaan maken en als voorproefje op de jaarwisseling alvast een paar oliebollen willen bakken en eten. Morgen misschien?