Het coronavirus grijpt in snel tempo om zich heen. Wereldwijd zijn tienduizenden mensen besmet en zijn duizenden mensen overleden. In Italië is een nieuwe broeihaard ontstaan. Waar komt het vandaan? In China is in december 2019 een onbekend “coronavirus” overgedragen van een dier op de mens. Daarna is het virus zogenaamd gemuteerd, om overdraagbaar te worden van mens tot mens. Waar ligt de oorsprong? Wellicht bij vleermuizen. Chinese onderzoekers stelden dat vast, nadat een vrijwel identiek virus bij een vleermuis werd gevonden. De bron? De Chinese miljoenenstad Wuhan in de provincie Hubei. Daar werden tientallen mensen ziek, die allemaal aanwezig waren geweest op een lokale markt, waarvandaan het virus zich verspreidde. Wat zijn de symptomen? Dragers van het virus hebben over het algemeen longklachten. Daarnaast hebben ze vaak hoge koorts. Van de eerste 99 onderzochte patiënten in Wuhan had driekwart ontstoken longen. De symptomen bij deze Wuhanezen: vooral koorts (83 procent), hoesten (82 procent), kortademigheid (31 procent), spierpijn (11 procent), verwardheid (9 procent), hoofdpijn (8 procent), keelpijn (5 procent). Van alle bij instanties bekende patiënten met het nieuwe coronavirus heeft ongeveer een kwart ernstige tot zeer ernstige klachten.
Wat als je symptomen hebt? Eerst en vooral: hol niet meteen naar de huisarts bij een grieperig gevoel, de kans is nog altijd veel groter dat je een onschadelijk griepje hebt. Wie onlangs naar de getroffen Chinese regio of Noord-Italië reisde (of er een link mee heeft) en symptomen vertoont, neemt wel contact op met een huisarts. Inmiddels is er een diagnostische speekseltest om het virus op te sporen, die razendsnel werd ontwikkeld. Advies: bij een mogelijke besmetting niet in een wachtkamer zitten, maar een arts bellen. Zo worden verdere besmettingen vermeden. Hoe dodelijk is het virus? Lastig te zeggen. In totaal zijn meer dan 2.600 personen overleden. Het virus lijkt daarmee echter niet veel dodelijker dan de jaarlijkse griep. Maar de cijfers veranderen ieder uur en veel informatie over het virus is er nog niet. Het aandeel besmette patiënten dat overlijdt is vooralsnog betrekkelijk laag. Bij het SARS- of MERS-virus sterven respectievelijk 10 en 30 procent van de dragers. Bij het coronavirus gaat het voorlopig om 2 tot 3 procent. Het virus lijkt, op dit moment, op een zware griep of longontsteking die de meeste mensen redelijk doorstaan.
Toch is een slag om de arm geboden: virussen kunnen aanvankelijk onschuldig lijken, maar snel dodelijker worden. Officieel zijn momenteel ongeveer 80.000 mensen besmet, al is dat allicht het topje van de ijsberg. Heel wat besmette mensen in China kregen de opdracht zich thuis in quarantaine te plaatsen. Ook zijn mogelijk heel wat mensen wereldwijd besmet zonder het zelf te weten. 2.600 Personen zijn overleden, onder wie vooral ouderen en zwakkeren, maar ook hulpverleners. De slachtoffers vielen vooral op het Chinese vasteland. Een perspectief: jaarlijks sterven wereldwijd 140.000 mensen aan mazelen, 770.000 mensen aan hiv, 405.000 mensen aan malaria en 1.500.000 mensen aan tuberculose. Toch een kanttekening: de kans is groot dat we de verspreiding onderschatten. Enkele mensen met de zwaarste symptomen melden zich bij de autoriteiten in China. In de rest van de wereld zijn er mogelijk uitzaaiingen, die onder de radar blijven. Hoe snel verspreidt het virus zich? Dat is koffiedik kijken. Alles hangt af van hoeveel gezonde mensen een zieke patiënt gemiddeld besmet. De onderzoekers schatten dat elke zieke gemiddeld 2,2 mensen infecteert.
Dat is een relatief laag cijfer. Zo besmet iemand met de griep gemiddeld 1,3 mensen, maar iemand met mazelen maar liefst 12 mensen. Bij het SARS-virus besmette een zieke persoon gemiddeld 3 mensen. Het is bekend, dat het virus zich niet alleen van dier naar mens verplaatst, maar ook van mens op mens. Hoe dit precies gebeurt is niet bekend. Aannemelijk is, dat het wordt overgedragen via kleine druppeltjes die bij het hoesten of niezen vrijkomen of door lichamelijk contact. Ook belangrijk: tijdens de incubatietijd is het virus al overdraagbaar. Dat is de periode tussen infectie en het optreden van de eerste symptomen. Kort gezegd: wie ziek is, kan al mensen besmetten zonder zelf symptomen te voelen. Voor dit virus is de incubatietijd gemiddeld 5,2 dagen volgens de Chinese autoriteiten, maar de periode varieert sterk van patiënt tot patiënt. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de uitbraak van het virus uitgeroepen tot een wereldwijde noodsituatie. Het uitroepen van het internationale alarm is een oproep aan alle landen van de wereld, om hun antwoord op de ziekte te coördineren onder leiding van de VN-organisatie. Dat moet vooral ontwikkelingslanden een handje helpen.
Wie maakt het meest kans op besmetting? Mannen van middelbare leeftijd maken de grootste kans om ziek te worden. Vooral als ze al iets onder de leden hadden. Onder de eerste 99 patiënten waren 67 mannen en 32 vrouwen. Hun gemiddelde leeftijd was 55,5 jaar. Ruim de helft had een chronische ziekte, zoals diabetes, hart- of longproblemen. Vrouwen en kinderen lijken minder vatbaar voor het virus. Komt er een vaccin? Wellicht wel: de WHO heeft vier kandidaat-vaccins geïdentificeerd. De organisatie voorspelt de komst van een vaccin binnen 18 maanden. Volgens de Nederlandse viroloog Marion Koopmans, die ook lid is van het expertise comité dat het WHO over de bestrijding van het virus adviseert, is er “over een maand of vier” een vaccin. Volgens Koopmans duurt het normaal gesproken wel tien jaar voor een nieuw vaccin ontwikkeld is. Zweden geeft SEK 40 miljoen aan de Wereldgezondheidsorganisatie, WHO. Het geld zou moeten worden aangewend, om het coronavirus te bestrijden. Dat is wat de Zweedse regering vandaag in een persverklaring zei. De EU doneert ook geld om het coronavirus te bestrijden. De EU levert 230 miljoen euro. Meer dan de helft gaat naar de Wereldgezondheidsorganisatie, WHO. De rest gaat naar onderzoek naar vaccin en behandeling. In Zweden is slechts één persoon besmet met het coronavirus. Het is een vrouw die naar China was geweest.
