Coronavirus in Zweden – update 31 maart

Ruim 800 keer werd de eerste berichtgeving rond het coronavirus in Zweden bekeken. Op 16 maart plaatsten we een update over de pandemie in dit land. Daarna op de 23ste maart weer, welke door ruim 600 mensen werd gelezen. We voorzien daarmee toch in een bepaalde behoefte en geven daarom vandaag weer een update. We hebben immers wereldwijd nog steeds te maken met dit verschrikkelijke virus, die dagelijks vele mensenlevens eist en dagelijks nieuwe besmettingen laat zien. Gelukkig zijn er ook velen die het virus overwinnen en in menig land zien we het aantal nieuwe besmettingen lager worden. Helaas nog niet in Nederland en Zweden.

Of dit komt, doordat er bij gebrek aan informatie zich het coronavirus meer kan verspreiden? Er zijn inmiddels verschillende campagnes in andere talen gestart, want ook in Zweden hebben we vele nationaliteiten. Jammer genoeg zijn die niet allemaal de Zweedse taal machtig. In bepaalde buurten van Stockholm bijvoorbeeld wonen vele buitenlanders en daar is een grote groep mensen besmet geraakt en zijn er eveneens vele doden gevallen. Het zijn kwetsbare gebieden, doordat vele mensen daar geen werk hebben. Kinderen en ouderen wonen vaak samen in hetzelfde appartement, waardoor de infectie zich gemakkelijker kan verspreiden. Dat zegt iemand van de Zweedse Ministerie van Volksgezondheid. Men heeft er onlangs voor gezorgd, dat de informatie in verschillende talen wordt verspreid. Bijvoorbeeld via het digitale zorgdossier 1177. Er wordt eveneens meer met foto´s gewerkt, omdat die vaak wel worden begrepen. Zo weet men, welke informatie men serieus moet nemen.

De vorige week kwam hier in het nieuws, dat Zweden een stap dichter is, bij het testen van antilichamen voor het nieuwe coronavirus. Een woordvoerder van de Zweedse GGD: “Door het bloed te analyseren van patiënten die covid-19 hebben gehad, hebben onderzoekers van het Sahlgrenska universitair ziekenhuis kunnen zien, dat patiënten antilichamen tegen het virus hebben ontwikkeld. De hoop is, dat ze ook immuniteit tegen het virus hebben ontwikkeld. Antilichamen worden geproduceerd door het immuunsysteem van het lichaam en hebben de taak om te werken tegen vreemde stoffen in het lichaam, zoals een virus. Onderzoekers hebben nu de eerste resultaten verkregen van bloed-antilichaam-analyses bij patiënten, die waren geïnfecteerd met het nieuwe coronavirus. Het voordeel van een dergelijke test is, dat het kan worden gedaan bij mensen bij wie nooit is vastgesteld dat ze zijn besmet met covid-19 – of bij mensen waarvan net wordt vermoed dat ze besmet zijn. Op deze manier is het mogelijk, om op grotere schaal het aantal van de bevolking dat deze antilichamen heeft ontwikkeld, te meten. En hopelijk ook meten hoeveel mensen immuun zijn geworden voor het nieuwe coronavirus. Dit kan helpen meten hoe de immuniteit van het virus zich geleidelijk ontwikkelt in onze samenleving. Het feit, dat de verspreiding van covid-19-infectie lijkt te zijn gestopt in het Chinese Wuhan, kan een aanwijzing zijn, dat de gemeenschap daar een immuniteit heeft ontwikkeld. Omdat het coronavirus nieuw is, is het moeilijk om precies te weten hoe lang de immuniteit duurt. Maar men is van mening dat de antilichamen op zijn minst een immuniteit op korte termijn van drie tot zes maanden bieden. Er zijn echter nog aanvullende analyses nodig, voordat er een test wordt uitgevoerd die in de praktijk in Zweden kan worden gebruikt. Men denkt, dat het binnen twee tot drie weken werkelijkheid kan worden in de Zweedse gezondheidszorg. Er zijn verschillende laboratoria in het hele land die deze tests uitvoeren.” Sahlgrenska is niet de enige die deze onderzoeken naar antistoffen doet, soortgelijke onderzoeken worden ook gedaan in Nederland en Finland.

In eerdere berichten werd gesproken over een stabiele situatie, maar helaas was het drie dagen later (donderdag) heel anders. “Meer mensen worden nu ziek en sterven aan het coronavirus.” Dat zei de GGD op een persconferentie. Donderdag om 14.00 uur waren 66 mensen in Zweden aan het virus overleden. De meesten zijn oude mensen. De meeste geïnfecteerden en zieken zijn in Stockholm en daar begint de gezondheidszorg nu grote problemen te krijgen. Er is geen personeel genoeg. Veel medewerkers zijn ziek of blijven uit voorzorg thuis. Daarom werd een oproep gedaan aan alle mensen, die een medische opleiding hebben en hadden genoten. Daarop reageerden honderden verpleegkundigen, waarvan een groot deel nu spoedopleidingen krijgen, om mensen met het coronavirus te kunnen helpen. Eveneens was er een groot tekort aan tests en beschermend materiaal. Daarvoor zijn momenteel verschillende bedrijven aan het werk, om nieuwe gezichtsmaskers en bescherming te maken. De gezondheidszorg kan op dit moment voor alle zieke mensen zorgen, volgens de GGD, maar als de tekorten aanhouden (ook aan bedden en beademingstoestellen), moeten artsen mogelijk kiezen welke zieken als eerste worden verzorgd. Er zijn hiervoor al wel inmiddels regels opgesteld. Volgens die regels moet degene die de meeste zorg nodig heeft, eerst zorg krijgen. En degene die het meeste baat heeft bij zorg! Artsen mogen bijvoorbeeld niet mensen die oud zijn of een handicap hebben zorg ontzien. Heel erg dit…

De Zweedse regering verbiedt met ingang van 27 maart alle openbare bijeenkomsten met meer dan 50 personen. De beslissing ging op zondag van kracht. Iedereen die het verbod overtreedt, kan een boete of gevangenisstraf krijgen. “Het is geen algemene aanbeveling, maar een strikt verbod van de regering”, zei minister van Binnenlandse Zaken Mikael Damberg. Op 11 maart verbood de regering bijeenkomsten met meer dan 500 mensen. Men meent, dat deze beslissing een goede normatieve werking heeft gehad, maar dat met een voortdurende verspreiding van infectie in de samenleving het tijd is voor een nieuwe norm. Het verbod is van toepassing op openbare bijeenkomsten en openbare evenementen. Voor evenementen die niet onder de nieuwe regels vallen, zal het Ministerie van Volksgezondheid algemene aanbevelingen doen. Premier Stefan Löfven zei diezelfde vrijdag in een persconferentie, dat Zweden vele moeilijke weken en maanden in het verschiet heeft. “Er zullen meer mensen ziek worden. Er zullen bedrijven failliet gaan, mensen zullen hun baan verliezen en er zullen meer levens verloren gaan”. Stefan Löfven zegt ook, dat men voorbereid moet zijn op het nemen van meer maatregelen. Iedereen die adviezen en aanwijzingen overtreedt, door bijvoorbeeld een onnodige reis of door buiten de deur te zijn, neemt een grote verantwoordelijkheid op zich. “We moeten allemaal als individuen onze verantwoordelijkheid nemen”.

36.800 Mensen in maart ontslaan: “Het hoogste cijfer ooit”, zegt Annika Sundén, hoofd analyse bij de dienst Arbeidsvoorziening. Normaal ligt dit cijfer rond de 3.000 per maand. Het grootste deel van de ontslagen komt nog steeds uit de horeca (40%) en de uitzendbranche (30%). “We zien nu ook een stijging bij transport”. Bijna de helft van de ontslagen vielen in het gebied rond Stockholm, maar de andere provincies nemen nu een groter aandeel in. De hoofd analyse vergelijkt de recordhoogte in maart met de financiële crisis van de jaren negentig, maar benadrukt ook het verschil. “De crisis van de jaren 90 is een compleet andere crisis en ging over structurele problemen in de Zweedse economie en op de financiële markt. Wat we nu hebben is een gezondheidscrisis en die zal overgaan”. Vorige week schreven zich meer dan 14.200 mensen zich in als werkzoekende. De week ervoor waren dat er iets meer dan 12.000. Vier van de tien nieuw ingeschrevenen behoren tot de groep jongeren tussen 20 en 29 jaar en een kwart daarvan is geboren buiten Europa. Ondanks deze ongelofelijke werkloosheidscijfers is er in sommige sectoren nog steeds een tekort aan arbeidskrachten. Er is bijvoorbeeld veel behoefte aan personeel in de zorg en de groene industrie. Ook bestaat er een grote behoefte aan kassamedewerkers en magazijnmedewerkers.

Voorafgaand aan het paasweekend wordt heel Zweden opgeroepen om met Pasen beslist niet weg te gaan: “Hoe minder we reizen, hoe kleiner het risico is dat we de infectie verspreiden. Het maakt niet uit op welke manier je reist, je krijgt de infectie bij je”, zegt een woordvoerder van de GGD. Hij begrijpt, dat het in vele gevallen een hele vervelende beslissing is, maar het is om de meest vatbare mensen in de samenleving te beschermen tegen besmetting. Een toeristische plaats in Jämtland roept iedereen op, om de aanbeveling van het Ministerie van Volksgezondheid op te volgen om niet te reizen. In een persbericht schrijft men, dat mensen goed moeten overwegen of het je gezondheid waard is om je isolement te doorbreken en het risico te lopen besmet te raken tijdens bijvoorbeeld een skivakantie. Dat niet iedereen zich van de ernst van het coronavirus bewust is bewijst het volgende. Tijdens de Paasdagen schijnt Gotland enorm in trek te zijn. Maar (gelukkig) willen die de toeristen niet. Alleen helpt het niet om ze te weigeren, want ze geven iedereen die al een ticket heeft, nu een cadeaubon van SEK 500, als hij ervoor kiest om voor een latere datum te boeken. Of geld terug krijgen. Het is toch erg, dat men “beloond” moet worden, om hun eigen gezondheid én dat van anderen niet in gevaar te brengen?

Hoe ziet de verspreiding van het virus er in Zweden uit, in vergelijking met andere landen? Wiskundeleraar Tom Britton vergelijkt het aantal doden in verschillende landen. “Het is op dit moment zo dat we in Zweden de verspreiding van infectie kunnen verminderen met preventieve maatregelen”, zegt hij. De GGD hoopt, dat uit de cijfers van de afgelopen dagen blijkt dat de ontwikkeling van het coronavirus in een vlakkere curve zit, waar men uiteraard naar streeft. Maar volgens Britton is het te vroeg om dat te zeggen. “Te vroeg voor conclusies”. Jan Albert, hoogleraar infectiepreventie, is het ermee eens, dat het op dit moment moeilijk is om conclusies te trekken, over welke maatregelen werken (op basis van de Europese curven). “Wat je wel kunt zeggen is, dat landen die heel snel zijn gesloten, er nu in ieder geval geen positief effect van hebben gezien. Als je kijkt naar de zwaarst getroffen gebieden in bijvoorbeeld Noord-Italië. Zowel Britton als Albert zijn van mening, dat het verwachte moment waarop Zweden een vlakkere curve krijgt (lees minder nieuwe besmettingen) voor ons ligt. Waarschijnlijk dat hier het hoogtepunt, wat eigenlijk het dieptepunt is, in april of begin mei zal plaatsvinden. Dat dan de nieuwe besmettingen zullen afnemen en daarmee ook de sterfgevallen. Daarom is het zo belangrijk om alle adviezen op te volgen!”

Adviezen: – Blijf thuis als je ziek bent: Blijf thuis als u symptomen heeft zoals snuiven, hoesten, koorts, ademhalingsmoeilijkheden, keelpijn, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn of misselijkheid. Dit geldt ook voor milde symptomen. Wacht minstens twee dagen nadat je beter bent geworden voordat je naar je werk of school gaat. – Zorg voor een goede hygiëne: Raak uw gezicht of ogen niet aan. Was regelmatig uw handen met zeep en warm water. Als je er geen toegang toe hebt, kan handzeep een alternatief zijn. Hoest en nies in de armplooi. – Vermijd bezoeken aan ouderen en zieken: Tot de risicogroep behoren ouderen, ouder dan 70 jaar en personen met een onderliggende ziekte. Onthoudt u van onnodige bezoeken aan bejaardentehuizen of ziekenhuizen. – Werk thuis – indien mogelijk: Werk thuis als je de kans hebt, zodat minder mensen in het openbaar vervoer komen. – Volg school via internet, thuis: u die middelbare school, gemeentelijk volwassenenonderwijs, hogeschool of universiteit volgt, wordt aanbevolen om vanuit huis te studeren en afstandsonderwijs te volgen. – Beperk uw sociale contacten – als u ouder bent dan 70 jaar: Beperk je sociale contacten als je 70 jaar of ouder bent. Ga niet met de bus en de metro, neem de hulp van familieleden of buren om boodschappen te doen en vermijd het ontmoeten van uw kinderen en kleinkinderen. Maak een wandeling, maar blijf uit de buurt van andere mensen. – Reis niet naar het buitenland: Het Ministerie van Buitenlandse Zaken raadt onnodige reizen naar alle landen af. – Reis niet in eigen land – tenzij strikt noodzakelijk: Bedenk of uw geplande reis naar bijvoorbeeld de grote steden of de bergen nodig is.
Regels: – Grote evenementen verboden: Op 11 maart verbood de regering bijeenkomsten met meer dan 500 mensen. De beperking is nu uitgebreid tot bijeenkomsten met meer dan 50 personen. Het treft bijvoorbeeld concerten, festivals en theaters, maar ook privé-evenementen zoals bruiloften, doopfeesten en begrafenissen. Iedereen die het verbod overtreedt, kan een boete of gevangenisstraf krijgen. – Drukte is niet toegestaan: Er mag geen drukte zijn in restaurants, cafés, schoolzalen, bars en nachtclubs. Noch in wachtrijen, aan balies of aan buffetten. De beperkingen houden in, dat bezoekers alleen aan tafel mogen eten en drinken. Afhaalmaaltijden mogen echter wel worden overhandigd, mits dit zonder contact kan. – Verboden om Zweden binnen te komen: Zweden heeft de grenzen niet gesloten, maar heeft een inreisverbod uit landen buiten de EU vanaf 19 maart, welke 30 dagen geldt. Alle EU-landen hebben hetzelfde verbod. Zweedse burgers vallen niet onder het inreisverbod.

Nog steeds worden de Zweedse corona-tactieken in de internationale pers in twijfel getrokken. De Zweedse tactiek om de corona-epidemie te bestrijden vindt men wereldwijd verbazingwekkend. The New York Times heeft vandaag een lang artikel gepubliceerd over hoe en waarom Zweden ervoor kiest om de covid-19-crisis op een andere manier aan te pakken dan andere Europese en Scandinavische landen. De toon is feitelijk en geïnteresseerd, maar ook verrassend. In het Franse Le Monde wordt opgemerkt, dat de Zweedse maatregelen slecht lijken, in vergelijking met hoe andere landen reageren. De Deense media schrijven, dat het met Deense ogen bijna lijkt alsof de Zweden aldoor een week achterlopen met maatregelen. Ze vragen zich af, of de Zweedse autoriteiten de ernst van de situatie hebben begrepen. “Mijn indruk is, dat de beslissingen die Denemarken heeft genomen meer door politieke overwegingen dan door wetenschappelijke worden geleid”, zegt de Zweedse staatsepidemioloog Anders Tegnell, zoals hij ook al eerder noemde. Tegelijkertijd roept de Deense premier de Denen op, hun skireizen naar de Zweedse bergen te annuleren. De Noorse media benadrukken, dat de Zweedse strategie kritiek krijgt van Noorse infectiedokters: “Wij in de Scandinavische landen hebben een lange geschiedenis in het gebruik van isolatie en quarantaine om onszelf te beschermen tegen infecties. Het is heel vreemd, dat de Zweden nu tegen deze kennis zijn”. De Duitse media noemt de Zweedse houding “ontspannen” en vraagt ​​zich af hoe lang de Zweedse tactiek zal werken…

Het zijn niet alleen bedrijven die geraakt worden door het virus. Wat bijvoorbeeld te denken van vrijwilligers, die zich op diverse manieren inzetten. Of het nu voor het schoonmaken is of boodschappen doen voor hulpbehoevenden. De oudere vrijwilligers blijven sinds kort ook thuis. In veel gevallen vormen gepensioneerden, die vrijwilligerswerk doen, de ruggengraat van bepaalde bedrijven. Neem nou (omdat ik me er nog steeds bij betrokken voel) de tweedehandswinkels van Erikshjälpen. Ze konden altijd rekenen op een groep van ongeveer 25 vrijwilligers. Het zijn overigens niet alleen vrijwilligers, maar ook een enkel persoon, die via het arbeidsbureau en de sociale dienst komt. Dankzij deze groep mensen heeft de winkel een bestaan, omdat slechts 3 personen (in Eksjö) op de loonlijst staan. Ondanks het verlies van een aantal vrijwilligers slaagt de winkel er toch nog in om open te zijn, echter is de verkoop aanzienlijk gedaald. Hoe zal dat gaan met het minimum aantal van 50 personen tegelijk bij elkaar? En is de fiket (het restaurantgedeelte) nog wel open? Ik heb deze vragen aan ze gesteld, maar helaas nog geen antwoord gekregen. We weten natuurlijk allemaal, dat met verminderde verkoop het risico bestaat, dat de humanitaire projecten over de hele wereld, waarvoor men het allemaal doet, minder geld zullen ontvangen.